تفسیر احسن الحدیث جلد 10

اشاره

در مکه نازل شده و هشتاد و نه آیه است

نظری به سوره مبارکه

1- در مقدمه تفسیر گفته شد: زخرف شصت و سومین سوره است که بعد از سوره شوری در مکه نازل گردید، به نظر می آید که در سالهای هشتم و نهم بعثت نازل شده باشد، متأسفانه تاریخ نزول آن دقیقا معلوم نیست، در ترتیب فعلی قرآن مجید سوره چهل و سوم است.

2- عدد آیاتش در شمارش قارئان شام هشتاد و هشت و در شمارش دیگران از جمله قارئان کوفی هشتاد و نه است، علّت این اختلاف آنست که قارئان کوفی «حم» را به تنهایی یک آیه شمرده اند، قارئان حجاز و بصره با آنکه «حم» را آیه مستقل ندانسته اند ولی آیه 52 را تا «هو مهین» گفته اند، دیگران تا وَ لا یَکادُ یُبِینُ را یک آیه دانسته اند (مجمع البیان).

و نیز در مجمع البیان در فن اوّل مقدمه فرموده: عدد کوفی صحیحترین اعداد و بالاترین آنها از لحاظ سند است زیرا آن از أمیر المؤمنین علیه السّلام مأخوذ است (بوسیله عاصم از ابو عبد الرحمن از آن حضرت).

گویند: عدد کلمات این سوره هشتصد و سی سه و عدد حروف آن سه هزار و چهارصد است و اللَّه اعلم.

3- نامگذاری بر «زخرف» ظاهرا به علّت وقوع این کلمه در آیه 35 است تفسیر أحسن الحدیث، ج 10، ص: 4

وَ لِبُیُوتِهِمْ أَبْواباً وَ سُرُراً عَلَیْها یَتَّکِؤُنَ وَ زُخْرُفاً، علی هذا تسمیه کل به نام جزء است و ظاهر آنست که که این نامگذاری به وسیله حضرت رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و آله بوده است.

4- سوره مبارکه به شهادت آیات آن مکی است در مجمع البیان از مقاتل نقل کرده که